Iako je bila prva nastavnica solo pevanja u srpskoj prestonici i žena kojoj pripadaju velike zasluge za osnivanje Beogradske opere, zvezda Miroslave Binički danas, nažalost, ne sija onim sjajem koji je zaslužila. Poznatija kao supruga Stanislava Biničkog, ova Nemica je svojim radom postavila temelje muzičke pedagogije kod nas, a svojom posvećenošću obnovila je crkveni hor Vaznesejske crkve u Beogradu.
Skromna studentkinja
Miroslava Binički rođena je 9. oktobra 1876. godine u Minhenu kao Frieda Blanke. Od malih nogu je lepo pevala i volela muziku, te je bio logičan sled događaja da upiše Muzičku akademiju u rodnom gradu, gde je studirala solo pevanje i muzičku pedagogiju. Iako krajem 19. veka devojke nisu bile usmeravane ka visokom obrazovanju, mladoj Friedi nije smetalo da bude jedna od ređih pripadnica lepšeg pola na svom fakultetu.
U svojim studentskim danima, skromna Nemica nije mogla ni da nasluti da će postati jedan od stubova temeljaca muzičke kulture u Srbiji i da će ovoj zemlji pružiti svoj maksimum, rame uz rame sa svojim čuvenim suprugom Stanislavom Biničkim.
Frieda je bila moja kraljica
Godine 1896. Stanislav Binički upisuje Muzičku akademiju u Minhenu. Na ovaj put krenuo je kao stipendista Ministarstva prosvete kako bi se obrazovao, a potom vratio u Srbiju i pomogao njen kulturni razvoj. Međutim, pored znanja, u glavnom gradu Bavarske Binički pronalazi i svoju buduću suprugu tada skromnu studentkinju raskošnog glasa.
Tokom jednog od sasvim običnih fakultetskih dana, sudbina namenila velika dela za dvoje mladih studenata. Na jednom od stručnih predavanja, mlada lepa Nemica zagledala se snenim pogledom preko listova partitura na svom stalku. Pogled joj je susreo pogled mladog studenta iz „evropske provincije” koji joj je uputio najlepši osmeh koji je do tada videla. Bila je to obostrana ljubav na prvi pogled.
Najlepše su zvona zvonila tog dana kada je Freida postala gospođa Miroslava Binički odlučivši da promeni ime iz neizmerne ljubavi prema svom mužu.
Nedugo zatim Stanislav donosi odluku da se vrati u Srbiju, a Miroslava ga je pratila. Tako se mladi bračni par 1899. godine nastanio u Beogradu.
Miroslava – kamen temeljac solo pevanja u Srbiji
Ubrzo po povratku u Srbiju Stanislav Binički počinje da sarađuje sa Stevanom Mokranjcem, Cvetkom Manojlovićem Rendlom, Mihlom i drugim gorostasima srpske klasične muzike. Nije prošlo dugo i osnovana je Srpska muzička škola.
Miroslavu su veoma poštovali zbog njenog apsolutnog sluha i školovanog glasa, te je izbor pao da se katedra za solo pevanje dodeli baš njoj. Tako gospođa Binički postaje prva nastavnica solo pevanja, ne samo u Beogradu već i na prostoru čitave predratne Srbije i postaje sam kamen temeljac za ovaj vid umetnosti. Pokazalo se da je, pored toga što je vrhunski muzičar i izvanredan pedagog. Učenici su je obožavali, a govorilo se da je iz svakoga uspevala da izvuče maksimum.
Zajedno sa suprugom, Miroslava je jedan od osnivača Muzičke škole Stanković u kojem izvesno vreme radi kao horovođa i nastavnik solo pevanja.
Osnivanje beogradske opere
Opterećena ostacima uticaja otomanskog carstva, muzika u Srbiji ostala je „ni na nebu ni na zemlji”. Školovan na savremenoj muzičkoj akademiji, Stanislav Binički odlučio je da Beogradu prikaže potpuno novu muzičku formu – operu. Počeo je sa postavkom različitih opera inostranih autora, a onda je i sam počeo da ih komponuje.
Miroslava je pored pedagoškog rada angažovana i na ovom polju te sarađuje kao korepetitor, horovođa, pa čak pokazuje umešnost i u režiji opera. I taman kad je ovaj umetnički žanr zaživeo i osvojio srpsku prestonicu, Veliki rat je sa scene na front poveo veliki broj umetnika, među kojima je bio i sam Stanislav.
Nakon što se Binički vratio kući iz rata on i Miroslava pokušavaju da staroj operi daju novi sjaj. Svojim savetima gospođa Binički pripomogla je obnovi operskog repertoara koji se pre Prvog svetskog rata igrao u Beogradu. Pored toga učestvuje i u stvaranja novih repertoara klasičnih dela.
Žena koja je zbog ljubavi promenila zemlju i ime, ali muziku nikada
Miroslava Binički bila je prva nastavnica pevanja u Beogradu i u Srbiji. Međutim, kod nas tada privatni časovi ovog nisu bila uobičajena pojava. Došavši iz znatno naprednije Nemačke, u kojoj je svaka iole imućnija kuća koja je držala do sebe uzimala privatne časova muzike deci, a naročito devojčicama, Miroslava je pokušala i u Beogradu da uspostavi ovaj metod nastave. Iako je bila izvanredan pedagog i profesionalac, kako bi privukla klijentelu, svoje usluge morala je da pruža ispod svake cene.
I dok su podjednako čuveni profesori muzike u inostranstvu u to vreme naplaćivali 2-3 lire, 2-4 marke ili 3 franka po času, Miroslava je morala da se zadovolji sa više nego skromnih pola dinara po jednom privatnom času.
Spektakularni koncerti koji se i danas prepričavaju
Od prvog koncerta koji je sa Beogradskim vojnim orkestrom Stanislav Binički izveo pred domaćom publikom, bilo je jasno da će on, uz Miroslavine savete i podršku, uvesti brojne novine i programske sadržaje. Beograd je spremno dočekaospecifičan muzički dah koji je Binički unosio u izvođenje kako svojih tako i kompozicija drugih autora.
Početkom 1904. godine Binički osniva „Muziku kraljeve garde” pri čemu angažuje vojne muzičare koji su imali najviše znanja, talenta i orkestarskog iskustva. Već 1907. godine ovaj ansambl postaje „Orkestar kraljeve garde“.
U periodu do Prvog svetskog rata, delatnost Orkestra kraljeve garde i Stanislava Biničkog, kao njegovog rukovodioca i dirigenta, imala je veliki uticaj na srpsku muziku. I dok je on bio zadužen za organizaciju i dirigovanje, Miroslava Binički svakodnevno je radila sa solistima. Neretko bi se do duboko u noć supružnici konsultovali o daljim koracima i planovima.
Njih dvoje postavili su na scenu i nekoliko veoma značajnih koncerata održano je u srpskoj prestonici i u svima je učestvovao Binički sa suprugom i muzičarima Orkestra kraljeve garde. Na nekim od tih koncerata domaća publika bila je u prilici da prvi put čuje neka od velikih dela klasične muzike, kao što su kompozicije Hajdna ili Betovena.
Tako je 12. decembra 1907. godine u dvorani „Kolarca”, izveden oratorijum „Sedam reči Hristovih” Jozefa Hajdna koji je pisan za solo glas, hor i orkestar. „Stvaranje sveta”, Hajdnov oratorijum, izveden je 7. aprila 1908. godine u Narodnom pozorištu, a kruna svih uspeha bračnog para Binički bilo je izvođenje IX Betovenove simfonije koje je izvedeno 5. aprila 1910. godine u Narodnom pozorištu.
Koncert je bio spektakularan. Orkestar je činilo 75 muzičara i preko 120 članova hora – najbolji članovi više pevačkih društava. Stanislav i Miroslava Binički nadmašili su sva očekivanja i zauvek se upisali u istoriju srpske klasične muzike.
Kompozitor i dirigent, Stevan Hristić u „Srpskom književnom glasniku” napisao je: „Najzad je Beograd čuo IX Betovenovu simfoniju. Koliko rada! Koliko priprema! I koliko uzbuđenja. O izvođenju kod nas može se reći samo dobro, sa obzirom na naše muzičke prilike. G. Binički je dao upravo više no što naša muzička sredina može dati. Jer, on je stvorio naročitu priliku, naročiti hor i naročiti orkestar. Sve ovo mi u našim običnim prilikama nemamo”.
Kad žena postavi liturgiju
Za vreme okupacije Srbije, Pera Milojević prota Vaznesenjske crkve, uputio je poziv Miroslavi Binički. Ne znajući šta je po sredi, ali sa verom u srcu, beogradska solo diva uputila se na razgovor u parohijski dom. Prota Pera ju je upitao da li bi mu učinila srcu drago i obnovila crkveni hor društva „Stanković”. Binički se primila ovog zadatka i, kao i u svemu ostalom čega se latila, uspešno obavila posao. Prva liturgija koja je zapevana za vreme okupacije Srbije bila je veličanstvena „Liturgija Jovana Zlatoustog“ koju je komponovao njen suprug, Stanislav Binički.
Za vreme okupacije Srbije, Miroslava je bila angažovana i na drugim crkvenim pevačkim muzičkim poslovima kao što je obnavljanje crkvenog hora Vaznesenjske crkve u Beogradu.
Tokom okupacije bila je optužena da vrši antinemačku propagandu, zbog čega se susrela sa brojnim problemima, naročito nakon što je, pod tmurnim oblacima II svetskog rata, u okupiranom Beogradu, tiho i nezapaženo, umro Stanislav Binički 15. februara 1942. godine.
Ona ga nadživela i preminula 5. avgusta 1956. ostavljajući svoj rad u amanet srpskom narodu.
Izvor: FB Rojalistički klub
