Danas, u sredu, 30. avgusta 2023. godine, a pred početak nove školske godine episkop budimski Lukijan primio je u episkopskom dvoru u Sentandreji dr Jovanku Lastić, direktorku Srpskog obrazovnog centra Nikola Tesla iz Budimpešte. Ovom prilikom dr Jovanka Lastić je informisala vladiku o prilikama u kojima se nalazi Srpska škola na početku nove školske godine. Episkop Lukijan je ovom prilikom preko direktorke škole svim profesorima, đacima i ostalom osoblju ove ustanove ali i svih područnih škola, poželeo srećnu, blagoslovenu i uspešnu novu školsku godinu. Sastanku su prisustvovali arhijerejski zamenik protojerej-stavrofor Vojislav Galić, protojerej Zoran Ostojić, arhijerejski namesnik budimski i protosinđel Varnava Knežević, sekretar Eparhije, prenela je Eparhija budimska.
Kratak istorijat SOC Nikola Tesla iz Budimpešte:
Srbi u Mađarskoj su istorijska manjina koja na ovom području živi više od tri veka. Oni su potomci Velike seobe naroda iz 1690. godine kada je srpski narod sa teritorije današnjeg Kosova, pod vođstvom patrijarha Arsenija III Čarnojevića, bežeći od turske najezde, naselio prostore na kojima je i danas prisutan. Srpska zajednica, brojno mala i rasuta, naseljena je u seoskim i urbanim sredinama. Ćirilično pismo, pravoslavlje, običaji i jaka povezanost sa matičnim narodom sačuvali su Srbe u Mađarskoj tokom proteklih vekova od nadiruće asimilacije. Svaka srpska crkvena zajednica je od 1948. godine imala svoju školu, a njihovim ujedinjenjem u Pomazu je formirana Okružna južno-slovenska osnova škola i kolegijum. Škole se 1954. godine iz Pomaza preselila u Budimpeštu i zajedno sa pečujskom Srpsko-hrvatskom gimnazijom dobila status ogledne škole. Srpskohrvatski jezik i književnost, istorija i geografija su se predavali na maternjem, a ostali predmeti na mađarskom jeziku.
Đački dom u Pomazu
Dana 1. marta 1946. godine u Pečuju je osnovana Južnoslovenska srednjo-učiteljska škola, koja je iz političkih razloga krajem 1947. i početkom naredne godine preseljena u Budimpeštu u ulicu Abonji. Godine 1950. je naša vaspitno-obrazovna institucija preseljena na Trg ruža gde se i danas nalazi. U međuvremenu, postojeća Učiteljska škola proširena je gimnazijom. Godine 1954. iz Pomaza je Okružna južnoslovenska osnovna škola sa đačkim domom preseljena u Budimpeštu i zajedno sa pečujskom Srpsko-hrvatskom gimnazijom dobila status okružne škole. Za gimnazijalce je Srpskohrvatski đački dom bio smešten u ulici Munkači broj 15. koji je radio do ukidanja 1995. godine. Pod nazivom Srpskohrvatska, odnosno, Hrvatskosrpska osnovna škola, đački dom i gimnazija funkcionisala je do 1993. godine kada je zbog novonastalih političkih promena u bivšoj SFR Jugoslaviji i razilaženja srpske i hrvatske narodnosti u Mađarskoj, došlo do razdvajanja škole.
Srpska škola Nikola Tesla na Trgu ruža
Danas u Mađarskoj jedina državno priznata narodnosna ustanova na srpskom nastavnom jeziku sa 13 razreda (8+nulti (pripremni)+4), zvanično je počela s radom 1. septembra 1993. godine pod nazivom Srpko zabavište, osnovna škola, gimnazija i đački dom. Njoj je dve godine kasnije priključen i srednjoškolski đački dom pod nazivom Srpski đački dom koji se nalazi u Ulici ruže br. 5, gde su smeštena deca koja pohađaju osnovnu i srednju školu. Današnji naziv škola nosi od 2009. godine, po našem najvećem naučniku.
Izvor istorijata Srpska škola Nikola Tesla, Budimpešta
