Prvi Srpsko-Norveški književni susreti, svečano su otvoreni 19. oktobra 2024. godine u Srpskom kulturnom centru u Oslu. Manifestacija je počela intoniranjem srpske i norveške nacionalne himne, a prisutnima se obratio ambasador Republike Srbije u Norveškoj, Dragan Petrović. On je izrazio očekivanje da će ovaj skup postati redovno godišnje okupljanje srpskih pisaca iz Skandinavije, uz učešće norveških kolega i gostiju iz drugih delova srpske dijaspore, naglašavajući značaj očuvanja pisane reči i kulture srpske zajednice u ovom delu sveta, kao i spremnost ambasade da nastavi sa podrškom ovog događaja.
Među govornicima na otvaranju bili su Branko Dimović Dimeski, predsednik Saveza srpskih stvaralaca Skandinavije, Hakon Vinje, predstavnik norveškog Ministarstva kulture, Sveta Lazić, predsednik Saveza Srba u Švedskoj, Jelena Jablanov Maksimović, predsednica Srpsko-obrazovnog centra sa Malte, i Svetislav Kojić, potpredsednik Srpskog književnog društva sa Kosova i Metohije. Program su obogatili muzički nastupi Vladimira Puhalca, pijaniste i direktora Srpskog kulturnog centra, i Petera Simonsena, soliste Norveške nacionalne opere, koji su izveli tradicionalne melodije iz Srbije i Norveške.
Foto: arhiva B. Dimović-Dimeski
U okviru radnog dela manifestacije održani su paneli na teme „Ljubav u doba agresije” i „Savremeni srpski pisci u Skandinaviji o Skandinaviji”, dok je za najmlađe organizovana kreativna radionica „Snovi nemaju granica”. Autori iz Srbije, Skandinavije, Malte, Rumunije i Švajcarske predstavili su svoja nedavno objavljena dela. Manifestacija je bila odlično posećena od strane srpske dijaspore i Srpske pravoslavne crkve u Norveškoj.
Drugog dana susreta, pisci su održali književni čas na groblju Vestre Graceland, gde se nalazi spomenik srpskim logorašima iz Drugog svetskog rata. U tihom i dostojanstvenom ambijentu, prisutni su se okupili oko spomenika, recitujući pesme u čast žrtava. Dramske umetnice Jelena Mila i Jasmina Stoiljković, zajedno sa književnicima, izgovarale su stihove čije su reči odzvanjale kroz tišinu. U tim trenucima, stihovi su postali most između prošlosti i sadašnjosti, dok su se prisutni poklonili senima stradalih predaka. Suze su spontano navirale, a trenutak pijeteta ostaće zauvek urezan u srcima svih prisutnih.
Drugog dana susreta, pisci su održali književni čas na groblju Vestre Graceland, gde se nalazi spomenik srpskim logorašima iz Drugog svetskog rata. U tihom i dostojanstvenom ambijentu, prisutni su se okupili oko spomenika, recitujući pesme u čast žrtava. Dramske umetnice Jelena Mila i Jasmina Stoiljković, zajedno sa književnicima, izgovarale su stihove čije su reči odzvanjale kroz tišinu. U tim trenucima, stihovi su postali most između prošlosti i sadašnjosti, dok su se prisutni poklonili senima stradalih predaka. Suze su spontano navirale, a trenutak pijeteta ostaće zauvek urezan u srcima svih prisutnih.
Foto: B. Dimović-Dimeski
Značaj susreta i perspektive za budućnost
Ovi prvi Srpsko-norveški književni susreti imaju poseban istorijski značaj, jer su postavili temelje za dalju kulturnu saradnju između srpskih stvaralaca u Skandinaviji i njihovih norveških kolega. Događaj je pokazao da je moguće uspešno organizovati ovakve i slične susrete, s obzirom na bogatstvo talenata među piscima svih generacija.
Uključivanje norveških autora bilo je osveženje koje je otvorilo nove, do sada neistražene mogućnosti, poput predstavljanja radova istorijskog i filozofskog karaktera, čime je obogaćen kulturni dijalog. Susreti su takođe ukazali na potencijal za uključivanje drugih umetnosti, poput muzičke i filmske, što bi moglo dodatno proširiti i osnažiti ovu manifestaciju u budućnosti.
Srpska dijaspora, kroz svoje organizacije, ali i pojedinci, mogli bi aktivno da doprinesu razvoju ovakvih događaja, izražavajući svoje ideje i vizije, čineći susrete još bogatijim i raznovrsnijim.
„Ovi prvi susreti ostaće zabeleženi u istoriji kao važan korak ka jačanju kulturnih veza i saradnje između srpske i norveške zajednice, postavljajući čvrst temelj za buduće književne i umetničke projekte”, istakao je Branko Dimović Dimeski, prvi predsednik Saveza srpskih stvaralaca Skandinavije.
Za portal Rasejanje.info Branko Dimović-Dimeski, Norveška
