Vojvoda Živojin Mišić, simbol srpskog naroda u borbi za slobodu preminuo je na današnji dan 20. januara pre 103 godine u sanatorijumu na Vračaru, u Beogradu. Srbija i srpski narod su ga zapamtili kao nosioca najviših srpskih i stranih odlikovanja, kao osobu koja je ušla u istoriju rame uz rame s najvećim svetskim vojskovođama. Smrt da je dočekala kao načelnika Generalštaba vojske i mornarice Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Dok se nalazio u sanatorijumu, već od juna 1920. godine, vojvoda je primao iz čitave zemlje mnogobrojne pozdrave i želje za brzo ozdravljenje. Nije uspeo da završi pisanje svojih uspomena započeto 1920. godine u Francuskoj.
Poslednja tri dana pred svoju smrt, dobio je visoku temperaturu, a iako se tokom dugog bolovanja stoički držao, 19. januara su nastupile ogromne komplikacije. Sve bolničare je u bolovima, ali ipak kol’ko tol’ko svestan, nazivao svojom decom. Poslednji dan njegovog života u četiri sata ujutro nastupila je poslednja zdravstvena kriza nakon koje je u 5.30 časova ujutro vojvoda preminuo. Poslednje reči koje je vojvoda izgovorio, u slikama koje su mu tada dolazile, bile su: „Opšta situacija je dobra. Oni se povlače…”
Na Petrovdan, 12. juna 1920. godine, regent Aleksandar ga je, posle svete liturgije u crkvi Svetog Petra u Topčideru, sa odredom vojske posetio i tom prilikom održao govor u kome je obolelom bojnom vojvodi odao najveće priznanje za predanu službu otadžbini, za velike vojne zasluge, posebno za kolosalno komandovanje trupama u proboju Solunskog fronta, u toku solunske ofanzive i oslobađanju otadžbine 1918. godine. Potom je mešoviti odred vojnika pred Sanatorijumom održao defile u čast vojvode Mišića. Nakon ove počasti, nekoliko nedelja kasnije nastupile su tegobe koje su ozbiljno narušile vojvodino zdravlje.
Vojvoda Živojin Mišin je bio učesnik svih šest oslobodilačkih ratova koje je Srbija vodila od 1876. do 1918. godine. Komandovao je slavnom Prvom srpskom armijom Vojske Kraljevine Srbije, posebno istaknutom Kolubarskom bitkom, 1914. godine, kada je „do nogu” potučena austrougarska vojska. Ova veličanstvena srpska pobeda postala je predmet izučavanja u svim vojnim akademijama na svetu. Tokom proboja Solunskog fronta komandovao je srpskom vojskom (kao načelnik Štaba vrhovne komande rukovodio je i pripremama za proboj Solunskog fronta), a njegova dela kao strategija izučavaju se na svetskim vojnim akademijama.
Kao nepobedivi vojskovođa ušao je u anale vojne istorije. Čovek koji je za 47 godina u oficirskoj uniformi ostao nesalomiv. Posebno će biti upamćeno da nikad nije bio spreman da se zbog karijere saginje pred autoritetima, čak i kada su vladari bili u pitanju. Ono što je mislio, to je i govorio. Srbiji i srpskom narodu trebalo bi da predstavlja vodilju u budućnost.
Na vest o smrti izdato je službeno saopštenje, da je nosilac najviših srpskih i stranih odlikovanja zauvek sklopio oči u Vračarskom Sanatorijumu u svojoj 66. godini, posle duge i teške bolesti. Smrt slavnog vojskovođe i najpopularnijeg vojnika Srbije, odjeknula je kao bomba širom Srbije. Za vojvodu je organizovana sahrana sa najvećim državnim i vojnim počastima. Kovčeg sa telom vojvode Mišića bio je izložen u velikoj dvorani Oficirskog doma.
Celo prepodne 21. januara, nepregledne kolone naroda stajale su pred oficirskim domom i u mimohodu prolazile pored kovčega i odavale poslednju poštu slavnom bojnom vojvodi.
Vojvoda je sahranjen sutradan, 22. januara 1921. godine, a na sahrani su prisustvovali prestolonaslednik Aleksandar I Karađorđević, svi članovi kraljevske vlade, predstavnici skupštine, oficirskog kora i glavnog generalštaba, ratni drugovi, delegacije savezničkih zemalja, porodica, sveštenstvo i nekoliko stotina hiljada građana jer su se u Beograd slivale reke ratnih drugova i saboraca slavnog vojvode.
Tačno u 10 časova pogrebna povorka je krenula ispred Oficirskog doma prema Sabornoj crkvi Svetog Arhangela Mihaila. Izgledalo je kao da se ceo Beograd kreće u njoj. Opelo Vojvodi je služio patrijarh srpski Dimitrije sa episkopom Irinejom i mnogobrojnim sveštenstvom. Patrijarh se u ime naše Crkve zahvalio vojvodi na njegovoj ljubavi i požrtvovanju za veru i otadžbinu. U Crkvi su još govorili Ministar vojske i mornarice general Branko Jovanović koji se u ime ostalih ministara i celokupne vojske oprostio sa vojvodom, i dr Ivan Ribar, predsednik ustavotvorne skupštine.
Pred crkvom je govorio general Petar Pešić, koji je izjavio duboki bol za gubitkom vojvode Mišića. Povorka je dalje nastavila kretanje prema zgradi Beogradskog univerziteta gde se oprostio i dr Nikola Vulić. On je u svom govoru izneo da su vojvodine zasluge bile i da će biti dragocene vrednosti piscima Istorije novog vremena. Na Terazijama u ime ratnih invalida oprostilo se celo udruženje i njen predstavnik rezervni major-invalid Miodrag Stefanović, zahvaljujući se svom dičnom vojskovođi. Nakon dolaska na Novo groblje od svog druga su se oprostili inženjerski pukovnik Svetislav Isaković i general Đorđe Mihailović (pripadnici XI klase Artiljerijske škole, 3. i 18. u rangu). Pred samo spuštanje Vojvodinog kovčega u grob, pesnik Vojislav Ilić Mlađi, pročitao je pesmu Nad grobom Vojvode Mišića, koju je sam napisao. Tako je vojvoda Živojin Mišić. kao veliki vojskovođa, zajedno sa njegovom slavom ovekovečenom Prvom armijom i celokupnom Vrhovnom komandom, ušao u istoriju svog naroda. Spomenik mu je otkriven 3. decembra 1922. godine, a slavni 17. pešadijski puk je poneo ime Vojvode Mišića.
Suze su navirale prekaljenim ratnicima njegove Prve armije i celokupne Vrhovne komande, koji su pod njegovom komandom jurišali kao risovi. O njemu znaju Rudničke i Suvoborske gore i Makedonski klanci, brda i doline o njemu pričaju sve naše bučne i bistre reke. Na pobedonosnim krilima njegove legende ime mu se pronelo i van granica naše otadžbine”.
I dan danas Srbijom odjekuju vojvodine reči „Ko sme, taj može. Ko ne zna za strah, taj ide napred”.
Hvala Vam sjajni vojvodo Mišiću!
