Na današnji dan, 16. januara 2024. godine, navršava se sto godina od rođenja srpskog autora jevrejskog porekla sa majčine strane, Aleksandra Tišme (1924–2003). Aleksandar Tišma je u svojim romanima tematizovao lična i univerzalna iskustva iz Drugog svetskog rata, kao i temu jevrejstva u delima „Knjiga o Blamu“ (1972), „Upotreba čoveka“ (1976), „Kapo“ (1987). Njegov roman „Upotreba čoveka“ (1976) nagrađen je tada prestižnom Ninovom nagradom.
U ovom delu, koje je fiktivnog karaktera, bez korišćenja konkretnih istorijskih dokumenata ili izvora, autor je uspeo da uhvati sentiment duplog umiranja Humanizma – kroz fizičko propadanje tela pripadnika srpskog i jevrejskog naroda nad kojima je izvršen genocid za vreme Drugog svetskog rata, kao i umiranje humanizma samog po sobi u totalitarnim društvima koja su odbacila više moralne autoritete i svele čoveka na oruđe koje se upotrebljava za različite potrebe i nakon toga odbacuje. Fokus je na upotrebi ženskog tela i posledica koje ta upotreba ostavlja kako na fizičkom tako i na psihološkom nivou žene. Glavna junakinja Vera Kroner svedoči o svom boravku u ženskom logoru u Aušvicu u kome su vršeni eksperimenti nad ženama i rađanjem, ali i koji je bio izvor zabave za umorne vojnike koji su željno obilazili ovaj raj „Divizije radosti“.
Formalno, ovaj roman predstavlja začetke postmodernističkog romana u korpusu srpske književnosti Holokausta dok se tematski usredsređuje na međuljudske odnose pre i posle rata i sudbine običnih ljudi željnih ljubavi, mira i slobode u svakom smislu.
Izvor: Muzej žrtava genocida
