Ministar za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Nikola Selaković otvorio je izložbu fotografija „Od Balkana do Trentina. Odiseja srpskih zarobljenika Prvog svetskog rata”, koja je održana u Konaku knjeginje Ljubice i koja će trajati do 8. oktobra. Izložbu je organizovao Generalni konzulat Republike Srbije u Trstu, na čelu sa generalnim konzulom Ivanom Stojiljković, a pod pokroviteljstvom Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja.
Izložba oživljava gotovo zaboravljenu priču o ratnim i civilnim, srpskim zarobljenicima Velikog rata, na teritoriji Regije Trentino – Alto Adiđe (okruga Trento), koja je opstala zahvaljujući fotografijama, memoarima i kazivanjima meštana zajednice Kastelano e Vila Lagarina, u blizini Rovereta. Iako se tačne brojke ne znaju, meštani govore o najmanje 500 srpskih zarobljenika, od kojih su mnogi zauvek ostali na ovom mestu. „Ova izložba prvi put je realizovana u Kastelanu jula 2022. godine i rezultat je višegodišnje saradnje istorijskog instituta „Pro Loko Kastelano – Cej” iz Vile Lagarine i istorijske istraživačke laboratorije „Don Zanoli“ iz Trentina sa Generalnim konzulatom Republike Srbije u Trstu. Zatim je 28. aprila 2023. godine izložba preneta u salu Srpske pravoslavne crkvene opštine u Trstu gde je ostala do pre nekoliko dana kada su je u Beograd preneli italijanski prijatelji iz Trentina”, istakli su predstavnici Saveza Srba u Italiji.
Foto: Savez Srba Italije / Ministastvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja
U svom obraćanju, ministar je ukazao na značaj ovakvih događaja i negovanja prijateljstva i istakao da ovaj deo naše istorije, koji nije toliko poznat, tek treba ispitivati. „Dogovorili smo se da našu decu, naše mlade okupljene u organizacije poštovalaca učesnika Velikog rata, i organizacije koje neguju tradicije oslobodilačkih ratova Srbije, kao i organizacije izviđača, okupimo i da ih organizovano odvedemo u Kastelano, da vide gde su prošli put srpski vojnici”, istakao je Selaković. On je naglasio da srpski zarobljenici koji su pali u Kastelanu tokom Velikog rata predstavljaju primere ne samo junaštva i rodoljublja, već primere istinskih ljudskih veličina na koje se treba ugledati i na osnovu kojih treba vaspitavati buduće generacije. Ova izložba nastavak je napora ka očuvanju sećanja na istorijska dešavanja i srpske žrtve u Velikom ratu, zbog čega je ministar Selaković, ranije ove godine krajem jula boravio u Kastelanu, gde je otkrio spomenik posvećen naših 350 do 400 predaka, srpskih vojnika Prvog svetskog rata, koji su sahranjeni u italijanskom gradu Kastelano.
„Želimo da podsetimo da smo zahvaljujući Generalnoj konzulki Ivani Stojiljković, ministru Nikoli Selakoviću i italijanskim prijateljima koje smo naveli i Klaudijom Tonolijem, prvi put ove godine, u julu 2023. godine, svi zajedno prisustvovali u Trentinu na postavljanju spomen obeležja u znak sećanja na srpske civile i vojnike pale na toj teritoriji tokom Prvog svetskog rata”, rekli su u Savezu Srba Italije i dodali da je dogovoreno da će se utvrditi jedan datum u toku godine, koji će biti Dan sećanja na ove naše poginule zarobljenike. Nadležne službe Srbije i Italije uskoro će se dogovoriti oko datuma i ovim herojima će svake godine u Trentinu biti služen parastos za pokoj duša. Takođe će se polagati cveće na spomenik, koji je postavljen.
Foto: R Vujić, Rasejanje.info
„Ovaj važan deo istorije dodatno potvrđuje snažnu vezu Italije i Srbije tokom Prvog svetskog rata, jer ne možemo i ne smemo zaboraviti važnu ulogu koju je Kraljevska italijanska mornarica imala kada je evakuisala i transportovala oko 150.000 srpskih vojnika, uključujući i kralja Petra prvog Karađorđevića i srpsku Vladu, sa albanske obale do italijanskih luka Bari i Bridizi, a zatim na Krf u Grčkoj. O ovim značajnim događajima iz Prvog svetskog rata je pričao i u svom obraćanju Ministar Selaković koji je i iskoristio priliku da se zahvali našoj Generalnoj konzulki Ivani Stojiljković iz Trsta za veliki uložen trud u realizaciji ovog projekta”, naglašeno je u Savezu Srba Italije, čiji su predstavnici takođe bili na izložbi.
Otvaranju su prisustvovali Ministar za rad, zapošljavanje i boračka i socijalna pitanja Nikola Selaković, direktorka muzeja Jelena Medaković, Ambasador Italije u Beogradu Luka Gori, predstavnici kulturno trentinskog društva Pro Loko Kastelano Cei i laboratorije za istorijsko istrazivanje “Don Zanoli” iz opštine Vila Lagarina: Mauricio Manika, Luka Lafi, Enzo Batisti e Flavio Rikadona, predsednica Saveza Srba u Italiji Lidija Radovanović, direktor Arhiva Srbije Miroslav Perišić, predstavnik Uprave za saradnju sa dijasporom i Srbima u regionu Miroljub Nestorović i Ana Backović, koja je sarađivala u organizaciji izložbe u ime Generalnog Konzulata Republike Srbije u Trstu i naše Generalne konzulke Ivane Stojiljković, koja je trebalo da prisustvuje otvaranju, s obzirom da je pre dve godine bila promoter otvaranja ove izložbe u Opštini Kastelano, ali je bila sprečena zbog neodložnih obaveza.
