Dimitrije Stefanović, bio je srpski muzikolog i dirigent, akademik i generalni sekretar SANU. Jedan je od inicijatora saradnje SANU i Udruženja Adligat, čiji je bio član, a njegovim angažovanjem spašeno je preko 800.000 knjiga iz raznih izvora. Dugogodišnji naučni radnik i vrsni poznavalac pravoslavne crkvene muzike, rođen je u Pančevu 25. novembra 1929. godine. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu, na Odseku za germanistiku (engleski i nemački) 1955, a na Muzičoj akademiji u Beogradu na Odseku za istoriju muzike 1956. Magistrirao je i doktorirao na Univerzitetu u Oksfordu. Tokom poslediplomskih studija radio je sa čuvenim muzikolozima-vizantolozima Egonom Velesom, Henri Tilijardom i Oliverom Strankom. Na Muzičkom fakultetu Univerziteta u Oksfordu držao je predavanja iz vizantijske i stare slovenske muzike. Kao predavač i učesnik mnogobrojnih međunarodnih naučnih skupova i kongresa gostovao je na mnogim univerzitetima u Evropi i Americi. Održao je i veliki broj predavanja o pravoslavnoj i posebno srpskoj crkvenoj muzici, stotine popularnih predavanja za raznorodnu publiku u zemlji i svetu: na dvadeset Jugoslovensko-nemačkih horskih nedelja (1971–1991), na sedamnaest Letnjih duhovnih akademija u manastiru Studenica, kao i na trideset Letnjih škola crkvenog pojanja „Korneliju u čast“.
U Muzikološkom institutu SANU prošao je kroz sve stepene naučnih zvanja, od asistenta do naučnog savetnika (1958–2000). Direktor Muzikološkog instituta SANU bio je pune dve decenije (1979–2000).
Foto: Manastir Studenica
Redovni je član Srpske akademije nauka i umetnosti od 1985, dopisni član JAZU(1986), dopisni član SAZU (1987), sekretar Odeljenja za scenske umetnosti i muziku Matice srpske (1991–2004), potpredsednik Matice srpske od 2004, generalni sekretar SANU od 2007.
Svoj naučnoistraživački rad prvenstveno je usmerio na proučavanje pravoslavne crkvene muzike – vizantijske i stare slovenske. Posebnu pažnju posvetio je otkrivanju, transkribovanju, kritičkom vrednovanju i objavljivanju srednjovekovnih dokumenata. Kroz rezultate ovih istraživanja datum pismenog početka stare srpske muzike pomeren je na početak XV veka.
Muzikološka istraživanja je uvek vezivao za živu muzičku praksu, kako izvođenjem i javnim predstavljanjem otkrivenih napeva iz prošlosti, tako i snimanjem i proučavanjem još uvek žive srpske crkvene pojačke tradicije. Uz mnogobrojne studije (oko dve stotine tekstova) na srpskom, engleskom, nemačkom, francuskom i ruskom jeziku, priredio je tri knjige notnih zapisa tradicionalnog Karlovačkog pojanja Branka Cvejića, uredio je nekoliko zbornika radova sa međunarodnih naučnih skupova, recenzirao je niz muzikoloških monografija i zbornika.
Pored rada na proučavanju pravoslavne crkvene muzike, bavio se kontinuirano izvođenjem stare i novije crkvene muzike. Dirigovao je Pančevačkim srpskim crkvenim pevačkim društvom još od 1950, povremeno horom Prvog beogradskog pevačkog društva i Bogoslovije Sveti Sava u Beogradu. Više godina bio je asistent dirigenta beogradskog Akademskog hora Branko Krsmanović sa kojim je gostovao u Kini 1957. Vodio je hor Beogradski madrigalisti. Od osnivanja (1969) do danas vodi Studijski hor Muzikološkog instituta SANU, sa kojim je gostovao u mnogobrojnim gradovima bivše Jugoslavije i u većini evropskih zemalja.
Prvi put je izveo tek otkrivene zapise stare srpske muzike, kod nas nepoznate vizantijske, bugarske, ruske, gregorijanske i glagoljaške crkvene napeve, i najzad pravoslavnu horsku muziku 19. i 20. veka.
Snimio je nekoliko gramofonskih ploča, kompakt diskova i televizijskih emisija. Sa istim horom pojao je na bezbroj bogosluženja u pravoslavnim crkvama i manastirima u zemlji i inostranstvu.
Predano je učestvovao u obnovi manastira Velika Remeta, gde je sa saradnicima pripremio izložbu „Stara srpska muzika i fruškogorski manastiri“. Iako van prosvetnih institucija, nebrojene sate posvetio je mlađim kolegama i studentima, uvek spreman da pomogne i podstakne na učenje i istraživački rad.
Nosilac je ordena Svetog Save prvog stepena (1990), odlikovanja Ruskog i Rumunskog patrijarha, više gramata i priznanja eparhijskih arhijereja, Krsta za zasluge sa lentom SR Nemačke (1991), zlatne značke Muzičke omladine Jugoslavije. Večnaja pamjat!
Izvor: Manastir Studenica
