Istoričar Dejan Ristić je i na današnji dan ponovio istorijsku zanimljivost koja je u nedovoljnoj meri poznata u našoj javnosti a to da je na današnji dan 25. (12.) januara 1236. godine, u ondašnjoj bugarskoj carskoj prestonici Veliko Trnovo od posledica upale pluća preminuo je utemeljivač Srpske pravoslavne crkve arhiepiskop Sveti Sava I Srpski (1219-1233).
„Ubrzo nakon svetiteljeve smrti naša Crkva donela je odluku da se redovni molitveni i liturgijski spomen na ovu jedinstvenu i po mnogo čemu izuzetnu ličnost naše nacionalne istorije ne vrši na dan smrti Svetog Save I Srpskog, već dva dana kasnije.
Na taj način je uspostavljena viševekovna tradicija obeležavanja Savindana na datum 27. januar.
Datum molitvenog proslavljanja pomeren je, sa 25. na 27. januar, kako bi prošla višednevna bogoslužbena proslava Bogojavljenja (crkvenim rečnikom rečeno: odanije Bogojavljenja). To je učinjeno da bi proslava Savindana bila bogoslužbeno kompletna i ,,neometana” himnografijom i bogoslužbenom proslavom Teofanije.
Dodatno je zanimljivo to da Ruska pravoslavna crkva, kao i svetogorska monaška zajednica (izuzev Hilandara), Savindan i u ovo naše vreme obeležavaju na dan svetiteljeve smrti (25. januara), a ne sa dva dana zakašnjenja kako je to kod nas već uobičajeno”, istakao je Dejan Ristić.
Ova priča, kao i mnoge druge mogu se pročitati u njegovoj knjizi pod naslovom „Zablude srpske istorije” u izdanju beogradske izdavačke kuće Vukotić media, kao i u brojnim naučnim istoriografskim i teološkim radovima objavljenim na ovu temu u prethodnim decenijama.
Foto: ilustracija: fresko-portret Svetog Save I Srpskog naslikan u crkvi Svetih Joakima i Ane, tzv. Kraljeva crkva u manastiru Studenica; arhiva D. Ristić
